Partnerstwo publiczno-prywatne umożliwia alternatywne finansowanie inwestycji przez samorządy. Tradycyjne zamówienia publiczne są finansowane z dochodów własnych lub transferów z budżetu państwa. W związku z faktem, że środki te zazwyczaj nie wystarczają na finansowanie dużych projektów infrastrukturalnych samorządy zmuszone są do sięgania po elementy dłużne. W celu sfinansowania potrzeb inwestycyjnych zaciągają kredyty w bankach komercyjnych lub emitują obligacje.
Jednak ustawodawca nakłada na jednostki samorządu terytorialnego ograniczenia dotyczące maksymalnego poziomu zadłużenia. Oznacza to, że nawet komercyjnie opłacalne projekty publiczne mogą nie zostać zrealizowane ze względu na ograniczenia kredytowe.
Rozwiązanie w postaci PPP
Partnerstwo publiczno-prywatne jest sposobem na rozwiązanie tego problemu. W ramach umowy PPP partner prywatny zobowiązuje się do poniesienia części lub całości wydatków niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia. Dla jednostki samorządowej oznacza to brak konieczności zwiększania zadłużenia. Przyjęcie modelu finansowania infrastruktury w ramach PPP oznacza albo całkowity brak kosztów kapitałowych po stronie publicznej albo rozłożenie kosztów kapitałowych w czasie. Zależy to od przyjętego modelu wynagradzania partnera prywatnego.
W przypadku gdy za korzystanie z infrastruktury płacą jej użytkownicy samorząd nie ponosi żadnych kosztów. Strona prywatna wynagradzana dzięki możliwości pobierania opłat za świadczone usługi. Przykładem takiego modelu są płatne drogi.
W przypadku, gdy wynagrodzenie partnera prywatnego pochodzi ze środków samorządowych mamy do czynienia z rozłożeniem kosztów inwestycyjnych w czasie. Samorząd płaci regularne raty za dostępność aktywów infrastrukturalnych lub jakoś świadczonej usługi.
Możliwy jest też model mieszany, w którym część wynagrodzenia stanowią opłaty wnoszone przez użytkowników, a część to na przykład dotacje od samorządu.
Dlaczego PPP?
Inwestycje infrastrukturalne wymagają zaangażowania dużych środków finansowych. Jednostki samorządu terytorialnego często nie dysponują odpowiednimi funduszami. Partnerstwo publiczno-prywatne pozwala na przerzucenie ciężaru finansowanie całości lub części inwestycji na partnera prywatnego. W większości przypadków takie działanie powoduje nie tylko brak wzrostu zadłużenia po stronie samorządu, ale umożliwia uzyskanie większej efektywności realizowanych projektów. Partnerzy prywatni działają za wynagrodzeniem i nie są zainteresowani projektami, na których nie będą mogli zarobić. Dzięki temu stanowią swoisty filtr pozwalający samorządom wybór projektów o największym potencjale komercyjnym.
Dodatkową, często niezauważaną, zaletą partnerstwa publiczno-prywatnego jest możliwość przenoszenia najlepszych pomysłów stosowanych w rozwiązaniach rynkowych do strefy publicznej. Dzięki temu stymulowany jest rozwój jednostek samorządowych i zwiększany jest poziom satysfakcji przyszłych odbiorców usług infrastrukturalnych.
