Jednym z najczęstszych pytań, jakie zadajemy przed przystąpieniem do Otwartego Funduszu Emerytalnego, jest: czy można i jak zrezygnować z OFE? Odpowiedź brzmi: tak, można. Zobacz, jak to zrobić.
Przez całe swoje życie podejmujemy różne decyzje, zarówno drobne, jak i bardzo istotne dla naszych finansów. Nie lubimy zarabiać mniej niż inni, gdy inwestujemy tak samo. Podobnie jest z wybranym przez nas Otwartym Funduszem Emerytalnym, zwanym w skrócie OFE. Jeśli zdecydowaliśmy się w nim pozostać, to chcemy, by zarabiał dla nas lepiej niż pozostałe fundusze. Dlatego gdy osiąga słabe wyniki, zastanawiamy się, czy możemy go zmienić lub całkiem zrezygnować z tej formy oszczędzania. Podpowiemy, na co warto zwrócić uwagę, zanim podejmiemy ostateczną decyzję.
System emerytalny w Polsce
Warto, by decyzje dotyczące naszych finansów, a szczególnie tych, które będą składały się na naszą emeryturę, nie były podejmowane pod wpływem impulsu, ale były poparte fachową wiedzą i dobrym przygotowaniem. Jeżeli zatem planujemy decyzję dotyczącą naszej emerytury, dowiedzmy się najpierw, jak działa system emerytalny w Polsce. Od pensji każdej osoby pracującej, obligatoryjnie pobierana jest składka emerytalna w wysokości 19,52% kwoty naszego wynagrodzenia brutto (tego, co dostajemy na rękę plus wszystkie składki społeczne i zaliczka na podatek). Aż 85% składki jest automatycznie księgowane na I i II filarze w ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych). Samodzielnie możemy zadecydować o tym, co ma się stać z pozostałymi 15%: czy mają pozostać na II filarze w ZUS, czy trafić do wybranego przez nas OFE, czyli do funduszu emerytalnego, którego podstawowym zadaniem jest inwestowanie powierzonych składek tak, by uzyskać jak największe zyski. Maksymalnie do OFE może trafić 2,92% wartości naszego wynagrodzenia brutto. Na decyzję, czy przenieść część składki do OFE, czy pozostawić ją w ZUS-ie, mamy cztery miesiące od momentu podpisania pierwszej umowy o pracę.
Czym się różni ZUS od OFE?
Przede wszystkim tym, że wpłacone pieniądze do OFE są realną gotówką, za którą kupowane są jednostki uczestnictwa danego funduszu. OFE zarządza zgromadzonymi środkami przy pomocy profesjonalnych analityków, którzy inwestują je w różne instrumenty finansowe. Działalność OFE podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). W okresie 10 lat przed nabyciem praw emerytalnych przez ubezpieczonego OFE stopniowo przekazuje zgromadzone środki do ZUS w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa. Wpłacane składki, (po uwzględnieniu stosownych opłaty pobieranych przez dany fundusz), są przeliczane na jednostki rozrachunkowe funduszu. Jeżeli ich wartość rośnie, oznacza to, że dany OFE skutecznie pomnaża pieniądze. Jednocześnie oszczędzający w OFE powinni pamiętać, że historyczne wyniki inwestycyjne osiągane przez dany fundusz, nie są gwarancją uzyskiwania podobnych wyników w przyszłości, a inwestowanie wiąże się z ryzykiem.
Z kolei środki przekazywane do ZUS są księgowane na subkontach i automatycznie wypłacane dla obecnych emerytów w postaci ich świadczenia emerytalnego. Można więc powiedzieć, że ZUS fizycznie ich nie posiada i są jedynie wirtualnym zapisem, który jest waloryzowany wg określonego wskaźnika.
Czy możemy zrezygnować z OFE?
Jeśli zastanawiamy się, czy możemy tak po prostu zrezygnować z członkostwa w OFE i wypłacić zgromadzone tam oszczędności, to odpowiedź jest jednoznaczna: nie ma takiej możliwości. Możemy za to zmienić obecny fundusz na inny, obecnie funkcjonujący Otwartych Funduszy Emerytalnych, który osiąga satysfakcjonujące nas wyniki inwestycyjne.
Zmiana OFE
Zanim zdecydujemy się na konkretny OFE, powinniśmy porównać wszystkie fundusze pod kątem tego, jakie uzyskiwały wyniki oraz jaka jest wartość jednostki rozliczeniowej. Te dane znajdziemy na stronie internetowej KNF, który publikuje cyklicznie wszystkie informacje dotyczące OFE, zwłaszcza informacje o „stopie zwrotu”, czyli ile OFE zarobiły w zależności od badanego okresu czasu. Przykładowo w okresie 3.09.2014 r. do 29.09 2017 r., czyli w okresie ostatnich trzech lat średni zwrot z inwestycji wyniósł 19,128%, przy czym najlepiej inwestujący fundusz uzyskał wynik 23,214%, a najsłabiej inwestujący miał stopę zwrotu na poziomie 13,59%. Warto przeanalizować różne okresy i pamiętać, że historyczne wyniki osiągane przez fundusz nie stanowią gwarancji uzyskania podobnych wyników przyszłości.
Po dokładnej analizie i wybraniu nowego OFE, należy podpisać umowę z jego przedstawicielem. W większości sytuacji wszelkie formalności związane ze zmianą funduszu emerytalnego zostaną załatwione w naszym imieniu przez nowe OFE.
Wówczas obecny fundusz, po spieniężeniu posiadanych przez nas jednostek rozliczeniowych, przekaże nasze oszczędności podczas najbliższego z czterech wypłat transferowych. Transfery pomiędzy funduszami odbywają się cztery razy w roku, ostatniego dnia roboczego miesiąca lutego, maja, sierpnia i listopada. Żeby zrealizował się transfer w podanych miesiącach, musimy podpisać umowę do 25-go dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc transferowy.
Jak zrezygnować z OFE i wrócić do ZUS?
Jeśli chcielibyśmy zrezygnować z oszczędzania w OFE i chcielibyśmy, aby nasze składki trafiały w całości do ZUS, to taką możliwość mamy jedynie podczas tzw. okienek transferowych. Najbliższe takie okienko będzie dopiero od 1 kwietnia do 31 lipca 2020 r., później za następne cztery lata w tych samych miesiącach. Warto pamiętać, że od momentu przejścia do ZUS, będą tam księgowane tylko nowe wpłaty. Wcześniejsze składki pozostaną w OFE do momentu przekazania ich zgodnie z suwakiem bezpieczeństwa.